Để thu hút sự tham gia và nhận được những câu trả lời chân thực từ khảo sát, việc hiểu cách làm phiếu khảo sát hiệu quả là rất quan trọng. Nếu bạn đang chuẩn bị một cuộc khảo sát, hãy cùng Xử Lý Số Liệu khám phá cách thực hiện phiếu khảo sát chất lượng cao giúp tiết kiệm thời gian thu thập khảo sát và tiện cho người trả lời.
Phiếu khảo sát là công cụ quan trọng để thu thập thông tin
Phiếu khảo sát là công cụ quan trọng để thu thập thông tin sơ cấp cho nghiên cứu khoa học. Nó bao gồm các câu hỏi được sắp xếp theo một thứ tự logic để người trả lời dễ dàng hiểu và phản hồi chính xác. Tuy nhiên, việc khảo sát một số lượng lớn đối tượng không hề đơn giản. Ví dụ, bạn có thể gửi 1000 phiếu khảo sát nhưng chỉ nhận được 100 phản hồi có giá trị. Vậy làm thế nào để tạo ra một phiếu khảo sát chất lượng giúp nâng cao hiệu quả thu thập dữ liệu? Theo Phó GS.TS Nguyễn Đình Thọ và Nguyễn Thị Mai Trang, quy trình thiết kế phiếu khảo sát bao gồm 8 bước chính:
Bước 1: Xác định dữ liệu cần thu thập
Khi thiết kế phiếu khảo sát, chúng ta cần dựa vào vấn đề nghiên cứu và nhu cầu thông tin đã xác định để thiết kế các câu hỏi cho việc thu thập dữ liệu. Điều này đảm bảo rằng chúng ta tập trung vào những thông tin quan trọng và đạt được hiệu suất tốt trong quá trình khảo sát.
Bước 2: Chọn hình thức phỏng vấn phù hợp
- Phỏng vấn trực diện: Đây là hình thức phổ biến, trong đó người nghiên cứu gặp trực tiếp người tham gia khảo sát để đặt câu hỏi và thu thập dữ liệu. Phỏng vấn trực diện cho phép tương tác trực tiếp và giúp hiểu rõ hơn về ngữ cảnh và phản hồi của người tham gia.
- Phỏng vấn qua điện thoại: Hình thức này tiết kiệm thời gian và chi phí. Người nghiên cứu gọi điện thoại để đặt câu hỏi và ghi lại phản hồi của người tham gia.
- Phỏng vấn bằng thư gửi: Trong trường hợp này, người nghiên cứu gửi phiếu khảo sát qua thư và yêu cầu người tham gia trả lời. Đây là hình thức linh hoạt và phù hợp cho những người không thể tham gia phỏng vấn trực tiếp.
- Phỏng vấn qua mạng Internet (thư điện tử e-mail): Sử dụng email để gửi phiếu khảo sát và thu thập phản hồi từ người tham gia. Đây là hình thức tiện lợi và phù hợp với việc thu thập dữ liệu từ xa.
Bước 3: Đánh giá nội dung câu hỏi
Nội dung của câu hỏi ảnh hưởng đến khả năng hợp tác của người trả lời, tạo điều kiện cho họ mong muốn tham gia và trả lời trung thực. Điều quan trọng là người trả lời không được chuẩn bị trước về vấn đề chúng ta muốn hỏi. Hơn nữa, có những dữ liệu người trả lời rất miễn cưỡng cung cấp, chẳng hạn như tuổi tác, thu nhập… Chúng ta cần có cách hỏi thích hợp nhưng vẫn thỏa mãn mục tiêu nghiên cứu của mình.
Để đánh giá nội dung các câu hỏi, nhà nghiên cứu phải tự trả lời các câu hỏi sau:
Người trả lời có hiểu câu hỏi không?
-> Điều này đảm bảo rằng câu hỏi được sắp xếp một cách rõ ràng và dễ hiểu.
Họ có thông tin để trả lời không?
-> Chúng ta cần đảm bảo rằng câu hỏi không yêu cầu người trả lời phải có thông tin không có sẵn.
Họ có cung cấp thông tin không?
-> Điều này liên quan đến sự hợp tác của người trả lời. Chúng ta cần tạo điều kiện để họ mong muốn tham gia và trả lời trung thực.
Thông tin họ cung cấp có đúng là dữ liệu cần thu thập không?
-> Điều này đảm bảo rằng câu hỏi đáp ứng mục tiêu nghiên cứu của chúng ta.
Bước 4: Xác định hình thức trả lời
Có hai hình thức trả lời chính:
- Câu hỏi đóng (closed-ended questions): Trong loại này, câu hỏi đã có sẵn các phương án trả lời và người tham gia chỉ cần chọn một hoặc nhiều phương án. Ví dụ: “Bạn thường dùng điện thoại di động của hãng nào? (a) Samsung, (b) Apple, © Xiaomi.”
- Câu hỏi mở (open-ended questions): Đây là loại câu hỏi không có sẵn phương án trả lời. Người tham gia hoàn toàn tự do diễn đạt ý kiến của mình. Ví dụ: “Bạn nghĩ gì về việc giảm thiểu tiêu thụ nhựa dùng một lần?”
Bước 5: Xác định & sử dụng thuật ngữ chính xác
Khi sử dụng thuật ngữ trong phiếu khảo sát, chúng ta cần tuân theo những nguyên tắc cơ bản sau:
- Dùng từ đơn giản và quen thuộc: Sử dụng ngôn ngữ phù hợp với đối tượng nghiên cứu. Tránh sử dụng thuật ngữ phức tạp khi không cần thiết.
- Tránh câu hỏi dài dòng: Câu hỏi nên ngắn gọn, rõ ràng để người trả lời dễ hiểu và trả lời chính xác.
- Tránh câu hỏi cho hai hay nhiều trả lời cùng một lúc (double-barreled question): Mỗi câu hỏi nên tập trung vào một khía cạnh cụ thể.
- Tránh câu hỏi gợi ý (leading question): Câu hỏi không nên kích thích người trả lời phản xạ theo hướng đã dẫn trong câu hỏi.
- Tránh câu hỏi có thang trả lời không cân bằng (loaded question): Câu hỏi không nên chứa sẵn ý kiến hoặc thiên vị.
- Tránh câu hỏi bắt người trả lời phải ước đoán: Câu hỏi nên được đặt sao cho người trả lời có thể cung cấp thông tin chính xác.
Bước 6: Xác định cấu trúc của phiếu khảo sát khảo sát
Một phiếu khảo sát được chia ra thành nhiều phần, mỗi phần có những mục đích khác nhau. Thông thường, một phiếu khảo sát bao gồm ba phần chính:
- Phần gạn lọc: Đây là phần đầu tiên của phiếu khảo sát, dùng để loại bỏ những người không phù hợp hoặc không liên quan đến nghiên cứu. Câu hỏi trong phần này giúp xác định đối tượng tham gia khảo sát.
- Phần chính: Phần này chứa các câu hỏi chính liên quan đến vấn đề nghiên cứu. Chúng thường được sắp xếp theo một thứ tự logic và hỗ trợ thu thập thông tin cần thiết.
- Phần nhân khẩu học: Phần này chứa các câu hỏi về thông tin cá nhân của người tham gia, như tuổi, giới tính, thu nhập, vùng sống, và các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến nghiên cứu.
Bước 7: Xác định hình thức của phiếu khảo sát khảo sát
Hình thức của phiếu khảo sát cũng góp phần cho sự thành công của việc thu thập dữ liệu.
phiếu khảo sát nên được trình bày một cách rõ ràng và hấp dẫn để kích thích sự hợp tác của người trả lời.
Hơn nữa, các phần nên được phân biệt rõ ràng để hỗ trợ phỏng vấn viên trong quá trình thu thập thông tin.
Bước 8: Thử nghiệm và hoàn thiện
Để có được một phiếu khảo sát đạt chất lượng cao, chúng ta cần tuân theo quy trình thử nghiệm và điều chỉnh. Dưới đây là các bước cụ thể:
- Lần thử đầu tiên (pretest): Trước khi triển khai phiếu khảo sát, chúng ta nên thử nghiệm bằng cách phỏng vấn một số người tham gia. Tham khảo ý kiến của một số thành viên nghiên cứu khác trong đơn vị để thu thập phản hồi. Dựa trên kết quả, chúng ta sẽ điều chỉnh lại phiếu khảo sát.
- Bản nháp cuối cùng (final draft questionnaire): Sau khi sửa chữa và hoàn thiện, chúng ta sẽ có bản nháp cuối cùng của phiếu khảo sát. Bản này đã được kiểm tra kỹ lưỡng và sẵn sàng cho việc phỏng vấn.
Kết luận
Khi thực hiện nghiên cứu, phiếu khảo sát là một công cụ để thu thập thông tin nhằm đạt được các mục tiêu nghiên cứu đã đề ra. Muốn có một kết quả khảo sát tốt nhất, nhất thiết người nghiên cứu phải có một phiếu khảo sát hoàn chỉnh và logic thì đối tượng được phỏng vấn mới hiểu và trả lời một cách chính xác, đúng theo mong muốn của người nghiên cứu.
Xử Lý Số Liệu cung cấp cho bạn hướng dẫn trong bài viết này để bạn dễ dàng tiếp cận và hiểu cách làm phiếu khảo sát. Nếu bạn cần hỗ trợ thêm, Xử Lý Số Liệu sẵn lòng cung cấp dịch vụ thiết kế form khảo sát và dịch vụ điền form chuyên nghiệp nhanh chóng. Đừng ngần ngại liên hệ Xử Lý Số Liệu tại đây để được trợ giúp!
